Расширенный поиск
29 Марта  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Байны оноуу, джарлыгъа джарамаз.
  • Ауузу бла къуш тута айланады.
  • Ашхы атаны – джашы ашхы, ашхы ананы – къызы ашхы.
  • Байлыкъ келсе, акъыл кетер.
  • Аманны тукъумуна къарама, игини тукъумун сорма.
  • Ишленмеклик адамлыкъды.
  • Келинин тута билмеген, къул этер, къызын тута билмеген, тул этер.
  • Адамгъа аман кюн соруб келмейди.
  • Сангырау къулакъ эл бузар.
  • «Ёгюз, джаргъа джууукъ барма, меннге джюк боллукъса», - дегенди эшек.
  • Эл бла кёргенинг эрелей.
  • Акъыл къартда, джашда тюйюлдю – башдады.
  • Кёзю сокъурдан – къоркъма, кёлю сокъурдан – къоркъ.
  • Ачлыкъда тары гырджын халыуадан татлы.
  • Аз сёлешген, къайгъысыз турур.
  • Ариу джол аджал келтирмез.
  • Ханнга да келеди хариблик.
  • Ёнгкюч къууана барыр, джылай келир.
  • Этни бети бла шорпасы.
  • Сёз къанатсыз учар.
  • Хар адамгъа кеси миннген тау кибик.
  • Аманнга алтын чыдамаз.
  • Кёкдеги болмаса, джердегин кёрмейди.
  • Зарда марда джокъ.
  • Билим насыб берир, билим джолну керир.
  • Сабийни джумушха джибер да, ызындан бар.
  • Орундукъ тюбюнде атылсам да, орта джиликме, де да айлан.
  • Сабий болмагъан джерде, мёлек болмаз.
  • Чакъырылмагъан къонакъ къачан кетерин сормаз.
  • Тюзлюк шохлукъну бегитир.
  • Тёзгеннге, джабылгъан эшик ачылыр.
  • Биреуге аманлыкъ этиб, кесинге игилик табмазса.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • Ата Джуртун танымагъан, атасын да танымаз.
  • Кёб ашасанг, татыуу чыкъмаз, кёб сёлешсенг, магъанасы чыкъмаз.
  • Чабакъгъа акъыл, табагъа тюшсе келеди.
  • Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
  • Тёзген – тёш ашар!
  • Тил бла келеди джыр да.
  • Акъылсызны джууукъгъа алма, акъыллыны кенгнге салма.
  • Экиндини кеч къылсанг, чабыб джетер ашхам.
  • Ётюрюкчюню шагъаты – къатында.
  • Абынмазлыкъ аякъ джокъ, джангылмазлыкъ джаякъ джокъ.
  • Кенгеш болса, уруш болмаз.
  • Ёлген аслан – сау чычхан.
  • Хансыз джомакъ болмаз.
  • Тели турса – той бузар.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Ашхы адам – халкъ байлыгъы, ашхы джер – джашау байлыгъы.
  • Ашхы тенг джолгъа салыр, аман тенг джолдан тайдырыр.

«Эльбрусоид» - гёджеблени клубу

20.06.2016 0 5927  Созарукъланы Норий
Ол Черкесск шахарда орналгъанды. Махтаўу, сыйы болгъан, дзюдо тутушдан Бютеўроссия эмда халкъла арасы дараджагъа чыкъгъан, чемпионла ёсдюрген, хазырлагъан клуб джарыкъ бетден тюберикди кесини биринчи юбилейине. Быллай тутуш бла кюрешген (единоборство) спорт клубладан санлаб бири айталлыкъды бу клубдача джетишимлеге кёбден бери джете келебиз, деб. Керти да уста башламчылыкъ этерге эмда уллу джоюмла этер мадарлы болургъа керекди быллай уллу проектни джокъдан бар эталыр ючюн. «Эльбрусоид» спорт клубну юсюнде уа, «тейри эшиги» ачылыб огъуна къалгъанды! Нек дегенде, аны ол атламларына ол ишге керти да къайгъыргъан, кёллениб, учунуб иш баджаргъан адамла джакълыкъ этедиле.

Бу клубну ачыў ишле 2006-чы джыл Доммайда тюбешиўде айтылгъан излемден башланнгандыла. Ол джыл «Кавказны халкъларыны Россияда конгресси» деген организацияны толтуруўчу комитетини председатели, къарачай-малкъар халкъны джаш тёлюсюню айныўуна джакълыкъ этген «Эльбрусоид» фондну президенти, белгили меценат Тотуркъулланы Хасанны джашы Алий солургъа келген эди Доммайгъа. Ол заманда, ол курортха кесини шекиртлери бла келиб тургъанды Россияны дзюдо тутушдан махтаўлу тренери Орусланы Азнаур да. Алай бла Алий бла Азнаур тюбешиб, танышыб къаладыла. Алайда Алий, Орус улуну ишине уллу эс бёлюб, толу хапар сорады, ызы бла да «Эльбрусоид» фондну аты бла спорт бирлешлик къуралса, ол иш джаш адамланы орамны заранындан сакъларгъа себеб боллукъ эди, деген оюмун айтады.

Ол магъаналы ушакъдан сора, Азнаур, къысха заманны ичинде, сагъынылгъан ишни план-проектин хазырлайды да, Алий аны къабыл кёреди. Алай бла Орус улу джангы къуралгъан «Эльбрусоид» спорт клубну баш тренери болады. Андан бери кёб заман ётсе да, Азнаур ол къуллукъну джетишимли баджарыб турады. Клубну тамадасы Тотуркъулланы Алий, аны толтуруўчу директору да Азнаурну къарнашы Кемал боладыла. Ишни соза турмай, дженгил заманда клубха спорт керекле да, Бельгияда этилген тёшек да (татами) сатыб аладыла. Алай а тутушну ол тюрлюсюн бардырыргъа джарарча мекям къурагъан тынч иш болмайды. 144 квадрат метр джерни джабхан «тёшекни» джаяр чакълы бир юй тюбю, спортчулагъа кийим аўушдургъан, джуўуннган бёлмелери болгъан мекямны излеб табаргъа, аны ичин эмда тышын джарашдырыб, спортчулагъа джараўлу этерге таблыкъ тюшмей турду кёб заманны. Алай бла «Эльбрусоид» клуб бир джерден бир джерге, бир юйден бир юйге кёче, кечине турады талай джылны. Юч джылны мындан алгъа уа, Черкесскени арасында орналгъан «Купол» деген физкультура-саўлукъ комплексде орунлашады.

«Спорт оюнла бла кюреширге талпыб, - деб эсине тюшюреди Азнаур, - къуру эки адам келген эди. Арадан 2 ай ётерге уа, спорт бла кюрешгенлени саны 50-ге джетген эди. Бусагъатда 100 спортчу келеди клубха. Аллында сабий-джаш тёлю клуб къураргъа оноў болгъан эсе да, бюгюнлюкде былайда уллула да чыныкъдырадыла санларын. Спортчуланы ичинде 8 джыл болгъанладан чемпионлагъа дери бардыла. Кертиди, бизде чыныгъыргъа излегенле 100-ден иги кесекге огъуна асламдыла. Алай а «Эльбрусоид» клубну 100-ден кёб спортчуну «къанат тюбюне» джыяр мадары болмай турады».

Орус улуну, клубну ачхан заманда, шекиртлерини ичинде халкъла арасы дараджада чемпионлары болсала да, джангы келгенлени бек тинтиб, сынаб, аладан тыйыншлы спортчу бёлек къурайды. Аны экинчи джылында огъуна ол спортчу сабийлени бир къаўуму эришиўледе ёчлю орунлагъа чыгъадыла. 2008-чи джылда уа, дзюдо тутушдан Волгоградда ётген, усталаны Бютеўроссия турниринде хорлаб, 17-джыллыкъ джаш Орусланы Мусса «Спортну устасы» атха тыйыншлы болгъанды. Гуртуланы Уланны джетишимлери да клубну сыйын андан да мийикге чыгъаргъандыла. Ол 2009-чу джыл дзюдо тутушдан Россияны чемпионатында, ызы бла да Европаны эмда дунияны кубоклары ючюн, Дюссельдорфда (Германия) мийик дараджалы Гран-при ючюн кюрешледе ёчлю орунланы алыб, махтаўлу болгъанды.


Солдан онгнга: Орусланы Мусса, Орусланы Азнаур, Гуртуланы Улан

Дзюдодан регионал дараджада ётген эришиўледе «Эльбрусоидни» спортчулары хорламлы болмай, ёчлю орунла алмай къалмайдыла. Джыл сайын ол спорт клубдан бир спортчу «Спортну устасы» атха тыйыншлы болады (бусагъатха дери клуб эки уста хазырлагъанды халкъла арасы дараджада). 

Клубну юсюнден айтхан заманда, анда миллет тутушха, самбогъа юретгенлерин да чертерге тыйыншлыды. Алайды да, ол джаны бла да клубну кёб джетишими барды. Аны спортчулары Кавказны эмда Россияны махтаўлу гёджеблерини тизимине къошулгъандыла. Сёз ючюн, Тотуркъулланы Рамазан миллет (белден) тутушдан дунияны чемпиону болгъанды, Россияны дзюдо бла самбодан чемпионатларында ёчлю орунланы алгъандыла Лайпанланы Кемал, Мамедханланы Магомет, Халкёчланы Мурат эмда башхала. Ала кибик, бусагъатда Челябинскени дзюдодан атын айтдырыб тургъан, Россияны кёб кере чемпиону болгъан спортчу Бостанланы Сослан да «Эльбрусоид» спорт клубну джарыкъ джулдузуду.


Лайпанланы Кямал (сол джанындан)


Тотуркъулланы Рамазан (ортада)


Бостанланы Сослан


Солдан онгнга: Халкёчланы Мурат бла Эбзелени Арасул


Мамедханланы Магомед (ортада)

Клубну спортчулары эришиўледе хорламлы болсала, хар джетишимлери ючюн бир кере ачха ёч аладыла. Россияны джыйым командасына тюшселе уа, РФ-ны Президентини стипендиясын алгъандан тышында, «Эльбрусоидни» башчысы Тотуркъулланы Алий ай сайын берлик ачха хакъгъа да тыйыншлы боладыла. Эришиўледе да, чыныкъгъан заманда да кийген кийимлерин клуб береди спортчулагъа.

«Эльбрусоидни» спортчуларына тутушуўда кёб сынам алыргъа болушхан таблыкъла да бардыла. Аланы бириди къралда, регионда календарь халда бардырылгъан эришиўлеге къошулгъандан сора да (алагъа джоюмну КъЧР-ни Физкультура бла спортдан министерствосу этеди), энчи спорт клубну келечилерича, тюрлю-тюрлю турнирлеге, эришиўлеге къошулуў да. Аны джоюмун да «Эльбрусоид» этеди. Алайды да, спортчулары спортда да, джашаўда да кеслерине тыйыншлы орун алыр ючюн, не мадар да этиб, таблыкъ ла къураб кюрешеди клуб.

Быллай клубну ачарны юсюнден сёз баргъан заманда огъуна, къуру спортда джетишимле ючюн болуб къалмай, джаш адамланы адебге-намысха, ариў таў халиге юретирге, спортну юсю бла патриотизм сезимлерин ёсдюрюрге, къралыбызны, джуртубузну бек сюерге юретиўге джоралаб, иш бардырыргъа кереклисин чертиб айтхан эди Алий. «Чемпион болмазгъа да боллукъду, алай а Адам болургъа ким да борчлуду», - дейди клубну баш тренери Орусланы Азнаур. Ол спортчуларыны саўлукъларына, халилерине сагъайыб тургъаныча, аланы билим алыўларына да кёз-къулакъ болгъанлай турады. 





Дзюдода ангы да, дженгил оноў этиб, лагъымланы тюз хайырландырыў да амалсыз керекли шартладыла. Аны ючюн болур Орус улуну: «Математиканы иги билмеген спортчу дженгил оюмлу, терк эмда тюз ишли болалыр, дерге къыйынды», - деб айтыўчусу. Ма алай къайгъырыўлу, излемли болалгъаны бла, кёб миллетни келечилеринден къуралгъан спорт клубну спортчуларын бирикдириб, бир юйюрню адамларыча шох джашаргъа, ишлерге юретиб турады Азнаур.

«Эльбрусоид» кючлю спортчуланы хазырлагъандан тышында да, кёб спорт эришиўлени къурайды. Бусагъатха дери эки турнир бардырылгъанды регионал дараджада. Алада уа, сынгар Шимал Кавказ федерал округдан болуб къалмай, Москвадан да, Россияны башха уллу шахарларындан да бар эдиле спортчула. Ол турнирлеге аллай бир спортчуну келгени, сёзсюз да, «Эльбрусоидни» ишни таб, уста къурай билгени эмда ёчлюлеге ачха саўгъала бериўде чомартлыгъы бла байламлы болур эди. Быйылны декабрь айында, клубну юбилейи боллукъду да, ол кёзюўге джоралаб, «Эльбрусоид» КъЧР-ни джамагъатына саўгъагъа дзюдо тутушдан уллу эришиўле къураргъа деб турады. Алада Россияны къыбыла джаны ны спортчулары да, башхала да къарыўларын сынарыкъдыла дзюдо тутушдан.





«Эльбрусоид» спорт клубну, артха къарай да эсине тюшюре турурча, ёхтемленирча кёб джетишими барды. Ёнге, А. Орус улу клуб алкъын кюч ала баргъан чакъдады, деген оюмдады. Джуўукъ заманда юретиўчю усталаны саны да ёсерикди, чыныгъыў ишле баргъан энчи спортзал да ишленникди. Ол заманда клубха келгенлени саны аслам бол-лукъду, спортну кёб тюрлюсюне юретир мадар да табыллыкъды. Алай бла клуб дунияны дзюдодан, спортну башха тюрлюлеринден да, джангы чемпионланы «гюрбеджиси» боллукъду. Аллай джетишимлеге, сёзсюз да, тамал саладыла Орусланы Азнаурну ишни таб къурагъаны бла Тотуркъулланы Алийни клубха уллу къайгъырыўу. «Тренер, этген ишине, Олимпия оюнланы чемпионун хазырлаялса, кёл салады», - дейди Азнаур берилген соруўгъа джуўаб къайтара. Ол къуўанчха тюберибизге кёб заман да къалгъан болмаз. Алай дегеним, «Эльбрусоидни» шекирти Бостанланы Сослан Рио-де-Женейрода боллукъ Олимпия оюнлагъа къошулургъа теджелгенлени бириди.

Созарукъланы Норий,

(Нет голосов)

  • Нравится

Комментариев нет