Расширенный поиск
20 Мая  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Хар сёзню орну барды.
  • Орундукъ тюбюнде атылсам да, орта джиликме, де да айлан.
  • Акъыл аздырмаз, билим тоздурмаз.
  • Кёбден умут этиб, аздан къуру къалма.
  • Бет бетге къараса, бет да джерге къарар.
  • Аманны эки битли тону болур, бирин сеннге кийдирир, бирин кеси киер.
  • Суугъа – таянма, джаугъа – ийнанма.
  • Аууз сакълагъан – джан сакълар.
  • Ойнаб айтсанг да, эслеб айт.
  • Иги сёз – джаннга азыкъ, аман сёз башха – къазыкъ.
  • Ашхылыкъ джерде джатмайды, аманлыкъ суугъа батмайды.
  • Керек ташны ауурлугъу джокъ.
  • Джолда аягъынга сакъ бол, ушакъда тилинге сакъ бол.
  • Садакъачыны джаны – къапчыгъында.
  • Юреннген ауруу къалмаз.
  • Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
  • Кёб джашагъан – кёб билир.
  • Тойгъан джерден туугъан джер игиди.
  • Ата – баланы уясы.
  • Аз айтсам, кёб ангылагъыз.
  • Эркишиге тары кебек танг кёрюнюр.
  • Айырылгъанланы айю ашар, бёлюннгенлени бёрю ашар.
  • Тил – миллетни джаны.
  • Къыйынлы джети элге оноу этер.
  • Суу ичген шауданынга тюкюрме.
  • Ашаса, ашамаса да, бёрюню ауузу – къан.
  • Кийимни бир кюнню аясанг, минг кюннге джарар.
  • Босагъа таш юйге кирмей эди, тыбыр таш эшикге чыкъмай эди.
  • Чомартха Тейри да борчлуду.
  • Джыгъылгъанны сырты джерден тоймаз.
  • Накъырда – кертини келечиси.
  • Байны оноуу, джарлыгъа джарамаз.
  • Адамгъа аман кюн соруб келмейди.
  • Келинин тута билмеген, къул этер, къызын тута билмеген, тул этер.
  • Тили узунну, намысы – къысха.
  • Нёгер болсанг, тенг бол, тенг болмасанг, кенг бол.
  • Босагъагъа джууукъ орун болса, ашыгъыб тёрге озма.
  • Тилчиден кери бол.
  • Ачлыкъ отха секиртир.
  • Игини сыйлагъан адетди.
  • Къонакъ аз олтурур, кёб сынар.
  • Оюмсуз атлагъан, аджалсыз ёлюр.
  • Къонакъ кёб келюучю юйню, къазаны отдан тюшмез.
  • Кёз – сюйген джерде, къол – ауругъан джерде.
  • Адамны бетине къарама, адетине къара.
  • Экиндини кеч къылсанг, чабыб джетер ашхам.
  • Чёбню кёлтюрсенг, тюбюнден сёз чыгъар.
  • Акъылсызны джууукъгъа алма, акъыллыны кенгнге салма.
  • Къартха ушагъан джаш – акъыллы, джашха ушагъан къарт – тели.
  • Ашлыкъ – бюртюкден, джюн – тюкден.
Страницы: 1 2 След.
ГЕНРИХ ГЕЙНЕ. Ёлмезланы Мурадин кёчюргенди., "Кийик шималда бир нарат сюеледи..."
 
* * *

Мен умут эте чыгъама,
Жаным, кюн сайын тангнга.
Къыйналама ингирде уа,
Тюбеялмайын cанга.

Тансыкълыкъ къысып, кече да
Жокъ жукъум, оюм нюрсюз.
Умутларымда, армауча,
Айланама мен кюндюз.

 
* * *

Майны аламат кезиуюдю,
Чиммакъ чагъып эриклик.
Мени жюрегим кирпилдейди,
Туууп биринчи сюймеклик.

Майны аламат кезиуюдю,
Булбул чюйюлдей жырымы,
Мен бюгюн анга айталгъанма,
Ачханма жюрек сырымы.
 
* * *

Кёкде, азчыкъ да тепмей,
Туралла жулдузла.
Бир биринден кёз алмай
Къарайдыла ала.

Шыбырдашалла сора
Бир аламат тилде.
Аны бир тил алим да
Айырмайды жерде.

Жулдуз тилин билгенме,
Ариуду ол керти.
Грамматикады энди
Сюйгеними бети.
 
* * *

Хар кёз жашымдан тууарыкъды
Тюрлю, тюрсюнлю да чечек.
Хар кючсюннген солууум а
Булбул жыр боллукъду кече.

Сюе эсенг, балачыкъ, айт да,
Берирме, гюл къоймай, санга,
Тюбер булбулну жырчыгъы да
Сени бла, жаным, тангнга.
 
* * *

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Тура эдинг, жаным, ёлюп.
Алай сескенип уяндымда да,
Мен кёп сарнадым, тёгюлюп.

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Алдай эдинг, жаным, мени.
Алай сескенип уяндымда да,
Жиляп ашырдым кечени.

Жиляй эдим мен тюшюмде:
Мени эдинг сен биягъы.
Алай уяндым да – жиляйма,
Тохтайма, жиляйма дагъы.
 
* * *

Жюрегим бир бек мудахды,
Жаз а жашиллеп чагъа.
Жерк аумасындан къарайма, –
Бир бийикди суу жагъа.

Тёбентин черек барады,
Жылтырай-жана кюнде.
Бир жашчыкъ чабакъ тутады,
Мёз кёлек юсчюгюнде.

Черекни ары жаны уа –
Тюрсюнлю оюу сурат.
Бахчала, юйле, малла да,
Сабанла да – аламат.

Къыз жыйын быстыр жууады,
Узая жарыкъ хархы.
Суу тирмен да мурулдайды,
Инжиле чача чархы.

Къалауур жаш айланады,
Къаланы аллын сакълап.
Кийими къызыл-алады,
Ол аякъ алады тап.

Ол шкогу бла ойнайды.
Сагъышлы къарайма мен.
Бир марайды, бир къояды, –
Ур, боша жюрегимден!
 
* * *

Тюпсюздю кече, къарангыды,
Улуйду, тохтамайды жел.
Агъач ичинде айланама,
Жюрек къайгъым болмайды сел.

Ма ол къалауур гытычыкъды,
Чыракъ жарыгъы да ауур.
Мен бу жол ары киралмазма, –
Анда бир уллуду дауур.

Сокъур ыннака олтурады
Гитче терезе аллында.
Адам эленирча бир зат а
Барды аны халында.

Жер тапмай хыны айланнган а
Жашыды къалауурну.
Кимге эсе да къыжырайды,
Кёрюкча солуйду бурну.

Урчукъ ийиреди мёлекча
Бир къыз а, жиляй кёзлери.
Сынсып бутуна къысылады
Агъач сакъчыны эгери.
 
* * *

О эт, къаргъанма да, уппа!
Тишириуну сёзю къуппа-
Къуруду, бош. Экеуленни
Бирге къошхан уппа – мени!
Андады жаз, андады кюн,
Сёзле уа бош, аяз, тютюн.


Къаргъан, къаргъан, кюн тиягъы,
Мен ийнанырма биягъы.
Изменено: elbars - 02.01.2022 18:42:09
 
* * *

Хау, насыпсызса сен. Мени отум да – кюл.
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.
Тамам тюзелмей жюреклерибиз, о бил, –
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.

Эки кёзюнг кюле, ала эринлеринг
Ышармишле сыза, ол токъ ёшюнлеринг
Кёгюрчюлеча къалтырайдыла ёхтем.
Алай кюнсюзсе, насыпдан, менича, кем.

Ышарыуунга къагъып бушуу чарсы,
Ачы жилямукъла бууадыла бирде.
Ол хор жюрегингде таша, жарыкъ жарсыу,
Ёллюк тюйюлдю, не этсенг да, ёмюрде.
 
* * *

Мен энди ачыуланмайма: кечдим санга,
Мени тюйюлсе энди, бой салдым анга.
Башхалагъа бу кюн жарыкъ – таза налмас,
Сени жюрегингде андан тамчы болмаз.

Угъай деп бош кюрешме. Тюшюнге кирип,
Сейир болдум жюрек тарлыгъынгы кёрюп.
Мухар жилян къаба эди жюрегингден…
Ачыйса, хау… билеме мен… кёргенме мен…
 
 
* * *

Кийик шималда бир нарат сюеледи
Кеси жангызлай къаяда.
Окъа гебенекча, къырпакъды юсю да,
Къалкъый, чайкъала аязда.

Узакъ къумладан а, юзюлмей, келеди
Анга кёрюмдю тюшюнде:
Жангыз да, мудах да, айбат да ёседи
Бир пальма мукал[1] юсюнде.





[1] Мукал - утес
 
* * *

Киршиди кече, жулдузсузду.
Ауур терекле къымылдай,
Узакъ атланнганма, барама
Терен агъачда жангызлай.

Умутларым а алдАлла,
Къуусам да жеталмай атда.
Сюйгениме учуралла
Эки да ёхтем къанатда.

Юрелле итле да. Къулла уа
Тюбейле чыракъ жандырып.
Ёргю отоугъа ашыгъама,
Насып чагъым къууандырып.

Гокка ийисли отоуда уа,
Салып бойнуна боюнчакъ,
Жаным бир ариу ышарады,
Кюледи, кереди къучакъ.

Жел аяучуз сызгъырады,
Былай сёлешеди эмен:
«Къайрыса, телибаш, къайры,
Сер умутунг бла сен?!»
 
* * *

Кёлюмде эдинг бу къырс да,
Чарс да жашауда. Сени
Жарыгъынг мууал болду да,
Къарангы жутду мени.

Сабийле къоркъалла дайым,
Ингирде ажашсала,
Къоркъууну кери къыстайла,
Къычырып жырлай, ала.

Кеч къалып, бир зат да кёрмей
Барыучума мен да жол.
Жырчыгъым бошчукъ эсе да,
Къоркъууну къыстайды ол.
 
* * *

Агъач ичинде айланама,
Кёлюм къозгъала да, жиляй.
Чыпчыкъ терекден чюйюлдейди:
«Неге къыйналаса былай?»

Сорсанг, къарылгъач айтырыкъды
Кёлюм былай нек толгъанын.
Ол дайым кёреди, биледи
Ол къыз жанчыгъым болгъанын.
 
* * *

Чабакъчы къыз, бир ариуса,
Кетме жагъадан узакъ.
Къатыма олтурчу, кел да,
Къолунгу да бир узат.

Ол бурма башчыгъынгы да
Сал жюрегиме, уна:
Ышанаса да, сан этмей,
Сен тенгиз толкъунуна.

Жюрегим тенгиз кибикди –
Шошая да, булгъана.
Тюбюнде – теренинде уа –
Бир талай инжи жана.
 
* * *

Жылла жылланы алышалла,
Халкъла, тайпала да кёрде.
Къурумагъан бир сюймекликди,
Кетмез жюрекден ёмюрде.

Сени кёралсам эди энтда,
Къалгъынчы жаным жукъланып:
– О, жаным, сюеме сени, – деп
Айтыр эдим тобукъланып.
 
* * *

Жангыз жилямукъ къалтырайды,
Алас этип, кёрмейме жукъ.
Узакъ узайгъан замаданды,
Огъан жарсыудан – жилямукъ.

Аны ол къадар эгечи уа
Эртте къуругъанды кёзде.
Ах, кёп жарсыуум, къууанчым да
Алай чачылгъанды желде.

Ариу къууанчым, бушуум да
Болгъан жулдузла да жиляй,
Эрип, жокъ болгъандыла энди,
Кетгендиле, танг чарсынлай.

Гъашик окъуна ажашханды,
Кетгенди жашлыкъ, умутлай.
Санга да, о кёз жаш, санга да
Заманды, – къуручу алай.
 
* * *

Жюрегим, сен нек жиляйса?
Кёлюнгю бош этме аз!
Къыш сыйыргъанны, инжилме,
Жаз къайтармайын къоймаз.

Къоркъма, кёл табарса энтда.
Къууанырса жашаугъа.
Жюрегим, сайла къайсын да,
Сюй айырмай, ол – саугъа.
 
* * *

Сен, бала, гюлчюкча ариуса,
Жарыкъса, тазаса, ингил.
Санга сюйюне олтурама,

Жаным биягъыча женгил.

Бурма чачынгы къууанып да
Сылар эдим, ариучукъ, мен,
Жашлай, тазалай да сакъла деп
Тилей, тийиншлисе да сен.
Изменено: elbars - 16.01.2022 18:29:51
 
* * *

Эки кёзю – эки накъут,
Эки сыйлы накъутду.
Ол кём-кёк кёк дуньяланы
Алгъан насыпды, къутду.

Жюрекчиги уа – далгюзюр[1].
Оту алай жарыкъды.
Анга ие болгъан къууанч,
Насып да табарыкъды.

Эки эрни – эки да лал[2],
Шашар кибик ингилди.
Очукъладан уппа юзген
Минг насыпдан игиди.

Ол байлыкъны иечиги
Онжетижыллыкъды.
Мен агъачда тюбеп къалсам,
Къызчыкъ къуру къаллыкъды.







[1] Далгюзюр - бриллиант


[2] Лал - рубин
 
* * *

Сени барды инжинг, налмасынг да,
Бош умутду ол кёбюбюзге.
Аладан сора – кёк кёзлеринг да…
Не керекди, о жаным, ёзге?

Ол эки иллезин[1] да, нюрлю да,
Акъылдан шашдырлыкъ да кёзге
Мен ийнар аскерле жибергенме…
Жан тенгим! Не керекди ёзге?

Ол эки кёзюнгю жилтиними,
Къыркъаууз от салгъанча кюзге,
Кюйдюргенди мени, ёлтюргенди? -
Не керекди, о жаным, ёзге?


















[1] Иллезин – кёк кёзлю
 
* * *

Насыпха тансыкъ болгъанды
Дюн-дунья, чагъады энди.
Кюн кёкде жарыкъ кюледи,
Насыплы май хош келгенди.

Булбулчукъ жарыкъ жырлайды,
Жырчыгъы татлы азапды.
Хар бургъан тауушчугъу уа
Жюрекге жашил суусапды.



















 
* * *

Жарыкъ кёзлери кечени
Къарайла жазгъы дуньягъа.
Гъашик ачытханды сени,
Гъашик кётюрюр биягъы.

Булбул жёгеде кирпилдей,
Татлы азабын башлады.
Жыры кёлюме жетгенлей,
Жаным биягъы жашнады.



















 
* * *

Жюрекни терен сыры
Зынгырдайды къылча.
Бир тёгюлчю жаз жыры,
Дуньягъа жайылчы!

Жаучу гюллеге кёкден.
Сен къууанчса, жырса.
Байрымгюлчюкге менден
Сен салам айтырса.
 
* * *

Жазны жарыкъ къарайла
Жашил кёзчюклери.
Мелеушеле[1] жыяма
Мен эрттенли бери.

Умут эте юземе,
Булбул а жашырын
Сырларымы жаяды,
Ариу тарта жырын.

Кёлюмдегин къалдырмай
Жайып къойду очукъ.
Санга ингил[2] сырым да
Баям болду, ачыкъ.





[1] Мелеуше - фиалка


[2] Ингил - нежный
 
 
* * *

Этегинг азчыкъ жетсе да,
Жайылып къанатларым,
Ызынгдан къысха тюшелле
Кёлленнген умутларым.

Сен бурсанг а, къадасанг а
Кёзюнгю кёклюклерин,
Амалсыз болады, бала,
Тапмай жюрегим жерин.
 
* * *

Бир хан жашап болгъанды,
Бир къарт эди, бир тар.
Адам къарап тоймазча
Ханбийчеси да бар.

Болгъанды бир улан да,
Жыры тахдан багъа.
Жумуш этип тургъанды
Улан ханышагъа.

Бу жыр былай айтады:
Уллу эди гъашик.
Хан аланы тутханды,
Ачыкъ къалып эшик.
 
* * *

Мелеуше гюлтен[1] иеме,
Агъачха саркъа эрттен.
Туманлы ингирликде уа –
Дайым байрымгюл гюлтен.

Не айтырыгъым келеди
Бу гюлле бла санга?
Сен кюндюз мени алдама,
Ингирде уа кел манга.























[1] Гюлтен - букет
 
* * *

Мудах къагъыт келгенди,
Алай жаным а хош.
Къояса энди. Сора
Бош къаргъанаса, бош.

Къагъыт узунуракъды,
Окъуп арырча кёз.
Угъай деген, о бала,

Къоратмайд анча сёз.
Изменено: elbars - 26.01.2022 21:49:47
 
* * *

Умут терегим чагъады,
Къуруйду заманында.
Чагъады, къуруйду сора.
Алайды жашау мында.

Аны эртте да билеме.
Алда жалан да – жара.
Бу акъылман жюрегим а
Кюледи, къаны бара.
Страницы: 1 2 След.
Читают тему (гостей: 1)

Форум  Мобильный | Стационарный